Η χειριστικότητα είναι ένα συχνό φαινόμενο στις διαπροσωπικές σχέσεις, είτε πρόκειται για το χώρο εργασίας, την οικογένεια ή τις φιλίες. 

Όταν κάποιος προσπαθεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά, τις σκέψεις ή τα συναισθήματά σου με ύπουλους ή έμμεσους τρόπους, είναι σημαντικό να είσαι προετοιμασμένος να το αναγνωρίσεις και να το αντιμετωπίσεις.

Τι είναι η Χειριστικότητα;

Η χειριστικότητα είναι μια συμπεριφορά που έχει σκοπό να επηρεάσει κάποιον άλλον ώστε να ενεργήσει με τρόπο που εξυπηρετεί τα συμφέροντα του χειριστικού ατόμου. 

Συνήθως, γίνεται με έμμεσο και ύπουλο τρόπο, αφήνοντας το άτομο που χειρίζονται να νιώθει ενοχές, ανεπάρκεια ή πίεση.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η χειριστικότητα δεν είναι πάντα συνειδητή.

Πολλοί άνθρωποι μπορεί να υιοθετούν χειριστικές συμπεριφορές ως αποτέλεσμα ανασφαλειών ή παλαιότερων εμπειριών, χωρίς να αντιλαμβάνονται πλήρως την επίδραση που έχουν στους άλλους.

Παραδείγματα τέτοιων συμπεριφορών μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ενοχοποίηση: "Αν πραγματικά με αγαπούσες, θα το έκανες."

• Παθητική επιθετικότητα: Σχόλια ή ενέργειες που υπονοούν κριτική χωρίς να είναι άμεσες.

Ένας συνάδελφος λέει: "Μακάρι να μπορούσα να κάνω τη δουλειά τόσο χαλαρά όσο εσύ!"

(Υπονοεί ότι δεν δουλεύεις αρκετά, αλλά το εκφράζει έμμεσα.)

Ένα άτομο συμφωνεί να σε βοηθήσει με ένα έργο, αλλά καθυστερεί εσκεμμένα να το ολοκληρώσει, λέγοντας μετά:

"Ω, δεν πρόλαβα να το κάνω... ήμουν τόσο απασχολημένος με τα δικά μου."

Μήπως είσαι passive-aggressive; Παθητική επιθετικότητα

• Υπερβολική κολακεία ή ψεύτικη υποστήριξη για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη σου. 

Κάποιος σου λέει: "Είσαι ο πιο έξυπνος άνθρωπος που έχω γνωρίσει! Μπορείς σίγουρα να αναλάβεις αυτό το επιπλέον έργο, κανένας άλλος δεν θα τα καταφέρει."

(Προσπαθεί να σε πείσει ν’ αναλάβεις περισσότερες ευθύνες μέσω κολακείας.)

Ένας "φίλος" συμφωνεί να σε υποστηρίξει σε ένα δύσκολο ζήτημα, λέγοντας πόσο πολύ σε θαυμάζει, αλλά αργότερα δεν τηρεί την υπόσχεσή του, αφήνοντάς σε να αναρωτιέσαι αν ήταν ειλικρινής.

Σημάδια ότι Αντιμετωπίζεις Χειριστική Συμπεριφορά

1. Νιώθεις ενοχές ή αμφιβολίες για τις αποφάσεις σου μετά από μια συζήτηση.

2. Παρατηρείς ότι προσπαθούν να σε κάνουν να νιώσεις υπεύθυνος/η για τη δυστυχία τους.

3. Βλέπεις ότι οι ανάγκες και τα συναισθήματά σου παραβλέπονται συνεχώς.

4. Υπάρχει μια ανισορροπία εξουσίας στη σχέση.

Πως να Αντιμετωπίσεις τη Χειριστικότητα

Ακολούθησε αυτά τα απλά, αλλά αποτελεσματικά βήματα:

1. Αναγνώρισε τη Συμπεριφορά

Το πρώτο βήμα είναι να παρατηρήσεις και να κατανοήσεις πότε κάποιος προσπαθεί να σε χειριστεί. Αναρωτήσου:

• Είναι οι ανάγκες μου ισότιμες με τις δικές τους;

• Νιώθω ότι με πιέζουν ή με ελέγχουν;

"Που ήσουν; Τι έκανες;"

2. Θέσε Όρια

Η χειριστικότητα συχνά ανθεί όταν δεν υπάρχουν σαφή όρια. 

Μάθε να λες "όχι" με σιγουριά και χωρίς ενοχές.

Παράδειγμα:

• "Καταλαβαίνω τι ζητάς, αλλά αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να το κάνω."

Επιπλέον, φρόντισε να τηρείς πρώτα εσύ τα όριά σου.

Αν σου πω ότι δεν θα κάνω κάτι, αλλά τελικά με πείθεις, δείχνω ότι ΕΓΩ δεν σέβομαι τα όριά μου. 

Άρα, γιατί να τα σεβαστείς εσύ;

5 Βήματα για να θέσεις υγιή (& ευγενικά) όρια

3. Μείνε Ήρεμος/η και Σταθερός/η

Η χειριστικότητα συχνά προκαλεί έντονα συναισθήματα. 

Αν παραμείνεις ψύχραιμος/η, δεν θα δώσεις την ευκαιρία στο χειριστικό άτομο να εκμεταλλευτεί την αντίδρασή σου.

Πως θα ανακουφίσεις γρήγορα το άγχος και τα συναισθήματά σου - Ασκήσεις ρύθμισης

4. Ρώτησε και Αμφισβήτησε

Αν υποψιάζεσαι κάποια χειριστική συμπεριφορά, χρησιμοποίησε ερωτήσεις που ξεκαθαρίζουν τις προθέσεις του άλλου:

• "Γιατί είναι σημαντικό αυτό για εσένα;"

• "Τι περιμένεις από μένα σε αυτή την κατάσταση;"

5. Διαχειρίσου τα Συναισθήματά σου

Η διαχείριση συναισθημάτων είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση της χειριστικότητας. 

Όταν αντιδράς με θυμό ή ένταση, μπορεί να δυσκολέψεις την επίλυση του ζητήματος και να ενισχύσεις την αντίσταση. Δοκίμασε:

• Βαθιές αναπνοές για να μειώσεις την ένταση.

• Εστίαση στις σκέψεις σου και όχι στις αντιδράσεις του άλλου.

• Άσκηση ενσυναίσθησης, αναγνωρίζοντας ότι ο άλλος μπορεί να μην έχει πλήρη επίγνωση της συμπεριφοράς του.

6. Ζήτησε Υποστήριξη

Αν νιώθεις αβεβαιότητα ή αδυναμία, μίλησε με άτομα που εμπιστεύεσαι.

Μπορεί να σε βοηθήσουν να δεις τη συμπεριφορά από άλλη οπτική και να σε στηρίξουν.

7. Μην Υποκύπτεις στις Ενοχές

Η ενοχοποίηση είναι ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία του χειριστικού ατόμου.

Θυμήσου ότι δεν είσαι υπεύθυνος για τα συναισθήματα ή τις επιλογές των άλλων.

Είσαι υπεύθυνος μόνο για τα δικά σου συναισθήματα και σκέψεις.

Δεν μπορώ να σε κάνω να νιώσεις κάπως. 

Εσύ ερμηνεύεις τις καταστάσεις με τέτοιο τρόπο που δημιουργούνται τα συναισθήματά σου.

Η αντιμετώπιση της χειριστικότητας είναι μια διαδικασία που απαιτεί αυτογνωσία, αυτοπεποίθηση και δεξιότητες διαχείρισης συναισθημάτων.

Εστίασε στη διατήρηση της ψυχραιμίας σου και στη θέσπιση σαφών ορίων.

Η κατανόηση ότι η χειριστικότητα δεν είναι πάντα συνειδητή μπορεί να σε βοηθήσει να δείξεις ενσυναίσθηση χωρίς να παραβλέπεις τις ανάγκες σου.

Να θυμάσαι ότι εσύ είσαι υπεύθυνος/η για τη ζωή σου, και έχεις το δικαίωμα να διατηρήσεις την προσωπική σου ελευθερία.

Με αγάπη,

Μαρία

Disclaimer: Οι πληροφορίες που παρέχονται παραπάνω, προορίζονται αποκλειστικά για ενημερωτικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς και δεν υποκαθιστούν συμβουλές, διάγνωση ή θεραπεία σχετικά με ιατρικές ή ψυχικές παθήσεις. Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτόν τον ιστότοπο ή οποιοδήποτε σχετικό περιεχόμενο δεν πρέπει να λαμβάνονται ως ιατρική ή ψυχιατρική συμβουλή. Πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν λάβετε οποιεσδήποτε αποφάσεις που σχετίζονται με τη σωματική ή ψυχική σας υγεία.