"Όχι" χωρίς ενοχές - 5 αποτελεσματικές συμβουλές

Έχω γνωρίσει ελάχιστους ανθρώπους στη ζωή μου που ξέρουν να λένε όχι, χωρίς ενοχές.

Θυμάμαι τον εαυτό μου πριν μερικά χρόνια που με κάθε όχι που έλεγα ή παρόμοιες λέξεις και εκφράσεις, γέμιζα με άγχος για το πώς θα με χαρακτηρίσουν.

Συχνά εξηγούσα ή έλεγα λευκά ψέματα, μόνο και μόνο για να μην στενοχωρήσω ή θυμώσω τους άλλους.

Εσύ δυσκολεύεσαι να πεις όχι;

Η αλήθεια είναι ότι το να πεις όχι είναι δύσκολο.

Πώς λέμε όχι χωρίς να νιώθουμε άσχημα;

Σε αυτόν τον οδηγό, θα μάθεις ότι υπάρχει τρόπος να λες όχι χωρίς να νιώθεις άβολα, να βλάπτεις τις σχέσεις σου ή να αισθάνεσαι ενοχές και τύψεις.

Γιατί είναι δύσκολο να λέμε «όχι»

1. Εξελιχθήκαμε για να συνεργαζόμαστε

Εντάξει, ας το παραδεχτούμε. Μας αρέσει η παρέα των άλλων ανθρώπων.

Ίσως όχι όλων, αλλά μερικές φορές νιώθουμε μοναξιά και νιώθουμε την ανάγκη να συνδεόμαστε και να αλληλοεπιδρούμε. Αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό αφού είμαστε όλοι κοινωνικά πλάσματα.

Ως είδος έχουμε εξελιχθεί με μια ενσωματωμένη επιθυμία να αποφεύγουμε τις συγκρούσεις, να διατηρήσουμε την ειρήνη και να βοηθήσουμε τους άλλους… ακόμα και αν αυτό γίνεται επιβαρύνοντας τον εαυτό μας.

Το να βοηθάμε τους άλλους χωρίς άμεσο όφελος είναι γνωστό στον κόσμο της εξελικτικής βιολογίας ως αμοιβαίος αλτρουισμός.

Τότε είναι που τα ζώα (συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων!) κάνουν κάτι για να μειώσουν προσωρινά τη δική τους ευημερία, ενώ βελτιώνουν την κατάσταση κάποιου άλλου, με την προσδοκία ότι η χάρη θα επιστραφεί κάποια στιγμή.

Ο αμοιβαίος αλτρουισμός είναι μόνο ένα κομμάτι ενός μεγαλύτερου παζλ που φαίνεται να υποδηλώνει ότι η συνεργασία και η κοινωνική αρμονία, όχι ο ανταγωνισμός, ήταν οι πρωταρχικοί παράγοντες για την πρόοδο του είδους μας.

Επομένως, το να λέμε όχι σε κάποιον είναι, σχεδόν σε οποιοδήποτε πλαίσιο, ένας αρκετά σαφής τρόπος να δείξεις ότι δεν θέλεις να συνεργαστείς.

2. Θέλουμε να είμαστε αποδεκτοί και να αρέσουμε

Εκτός από τη συνεργασία, ένα άλλο θεμελιώδες συστατικό της εξέλιξής μας είναι η κοινωνική αποδοχή και η αίσθηση ότι ανήκουμε κάπου.

Το να λέμε ναι στους άλλους είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να κερδίσουμε την αποδοχή τους και να προστατευτούμε από την κοινωνική απόρριψη.

Ίσως ο πιο απλός παράγοντας της ανάγκης κάποιου να αναζητήσει αποδοχή είναι η αυτοεκτίμηση.
Έτσι, όσοι έχουν μη υγιή αυτοεκτίμηση είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν συμπεριφορές που αρέσουν στους άλλους, συμπεριλαμβανομένης της αδυναμίας να πουν όχι.

3. Δεν θέλουμε να πληγώσουμε τα συναισθήματα των άλλων

Έχεις γελάσει ποτέ με ένα ανέκδοτο, ενώ … δεν ήταν αστείο;

Εκτός από την επιθυμία μας για αποδοχή διαθέτουμε την  επιθυμία να κάνουμε τους άλλους να αισθάνονται αποδεκτοί.

Ενώ πολλοί από εμάς παλεύουμε να πούμε όχι, το να ζητάμε χάρες από τους άλλους μπορεί να μας δημιουργεί φόβο, κυρίως τον φόβο της απόρριψης.

Πράγματι, έχει διαπιστωθεί ότι οι άνθρωποι έχουν την τάση να υπερεκτιμούν τις πιθανότητες να πει όχι ένας άγνωστος σε ένα τυχαίο αίτημα όπως η χρήση του τηλεφώνου τους. Η αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι είναι πολύ πιο καλοί από ότι πιστεύουμε - ή, όπως οι περισσότεροι, απλά δυσκολεύονται να πουν όχι…

Όποια κι αν είναι η περίπτωση, τείνουμε να κατανοούμε με ενσυναίσθηση τον φόβο της απόρριψης, που συχνά μας οδηγεί να πούμε ναι για να μην πληγώσουμε τα συναισθήματά τους.

4. Δεν έχουμε μάθει να θέτουμε υγιή όρια

Μεγαλώνοντας, οι περισσότεροι από εμάς διδασκόμαστε να σεβόμαστε και να συμφωνούμε:  

 «Μην αμφισβητείς την εξουσία»

 «Μη μιλάς και άκου»

«Ακολούθησε τους κανόνες»

Πολλές φορές είναι δύσκολο να διακρίνουμε πότε σεβόμαστε τους άλλους, και πότε τον  εαυτό μας.

Λέγοντας συνεχώς ναι, είναι ευκολότερο να γίνεις θύμα εκμετάλλευσης, καθώς οι άλλοι θα σε δουν ως έναν εύκολο στόχο.

Πάρε για παράδειγμα, έναν συνάδελφο στη δουλειά ή έναν συμφοιτητή που ζητά τη βοήθειά σου για να ολοκληρώσει μια εργασία, γνωρίζοντας ότι είσαι επιμελής. Λες ναι, φυσικά, γιατί όχι; Και ξανάρχεται. Και ξανά, και ξανά, χωρίς να προσφέρει τίποτα σε αντάλλαγμα, εκμεταλλεύεται τον χρόνο σου και την ενέργειά σου.

Συχνά, χωρίς καν να το καταλάβουμε, «εκπαιδεύουμε» τους άλλους να μας συμπεριφέρονται με τέτοιο τρόπο επειδή απλώς δεν ξέρουμε πώς (ή πότε είναι κατάλληλο) να θέσουμε υγιή όρια για να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας.
5 Βήματα για να θέσεις υγιή (& ευγενικά) όρια

Όπως είπαμε νωρίτερα, πολλοί από εμάς δυσκολευόμαστε να πούμε όχι, εν μέρει επειδή είναι ριζωμένο μέσα μας.

Αλλά επειδή κάτι είναι όπως είναι, δεν σημαίνει ότι δεν αλλάζει!

Γιατί πρέπει να μάθουμε να λέμε όχι:

•    Το να λες όχι ελευθερώνει χρόνο για τον εαυτό σου - αν δεν βάλεις τον εαυτό σου ως πρώτη προτεραιότητα, ποιος θα το κάνει;
•    Το να λες όχι σε διδάσκει να βγαίνεις από τη ζώνη άνεσής σου - Όταν κάνεις συχνά πράγματα που είναι δύσκολα, θα αποκτήσεις σιγά σιγά το θάρρος και την αυτοπεποίθηση που απαιτείται για να αντιμετωπίσεις μεγαλύτερα εμπόδια.
•    Όταν λες όχι, θα διαπιστώσεις ότι το να μάθεις να το κάνεις θα μεταφραστεί άμεσα σε μεγαλύτερη ευκολία σε όλους τους άλλους τομείς της ζωής σου.
•    Το να λες όχι σε διδάσκει να έχεις περισσότερη αυτοπεποίθηση και διεκδικητικότητα

 Πώς να αποκτήσεις αυτοπεποίθηση στην επικοινωνία; – Διεκδικητικότητα

Βλέπεις ότι το να το να λες όχι δεν είναι τόσο κακό όσο νομίζεις;

5 συμβουλές που θα σε βοηθήσουν να λες όχι, χωρίς ενοχές!

1. Αντί για  "Όχι" δοκίμασε να πεις "Αργότερα"

Εάν δεν έχεις μάθει να λες όχι, δεν χρειάζεται να το πεις κατευθείαν.

Αλλά λέγοντας «αργότερα»; Είναι πιο εύκολο, σωστά;

Άρχισε να λες «Δώσε μου λίγο χρόνο και θα σου πω αργότερα!».

Παραδείγματα:

• «Ωραία πρόταση! Άσε με να το σκεφτώ και θα επανέλθω».
• «Ας μιλήσουμε αύριο».
  
  Σημείωση: Μην βασίζεσαι για πάντα στα «αργότερα». Και προσπάθησε να μην λες ψέματα. Επικοινώνησε ξανά με τον άλλον, γιατί αλλιώς θα σε κάνει να φαίνεσαι αναξιόπιστη.
  
  2. Κάνε πρόβα!

 

Συχνά δεν έχουμε την πολυτέλεια να απαντήσουμε αρνητικά σε μήνυμα ή email, γιατί δεχόμαστε προσκλήσεις από κοντά ή στο τηλέφωνο, χωρίς να το περιμένουμε.

Για να προετοιμαστείς για αυτές τις καταστάσεις, είναι χρήσιμο να κάνεις πρόβες!

Παραδείγματα:

• «Σ’ Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση, αλλά προσπαθώ να επικεντρωθώ στη δουλειά μου αυτές τις μέρες, οπότε θα αρνηθώ».
• «Έχω πολλά που συμβαίνουν αυτή τη στιγμή, οπότε δεν μπορώ να σε βοηθήσω. Εκτιμώ όμως που με σκέφτηκες!»
• «Δεν μπορώ απόψε, θέλω πραγματικά να πάω στο γυμναστήριο. Ελπίζω να καταλαβαίνεις».

Αν φοβάσαι ότι ακούγεσαι σαν ρομπότ ή δεν ταιριάζουν τα παραπάνω στον τρόπο που μιλάς, άλλαξε τα! Επανέλαβε τις απαντήσεις σου μπροστά σε έναν καθρέφτη, και δες πως νιώθεις.

3. Μη δικαιολογείσαι

Συχνά προσφέρουμε μια εξήγηση ή δικαιολογία επειδή είναι ένας ευγενικός τρόπος για να απορρίψεις ένα αίτημα, αλλά μπορεί να σε βάλει σε δύσκολη θέση.

•    Λες ότι δεν μπορείς να βοηθήσεις κάποιον με μια δουλειά επειδή έχεις μια σημαντική προθεσμία… Και απαντά ότι θα ήθελε τη βοήθειά σου όταν τελειώσεις.
•    Απορρίπτεις την πρόσκληση κάποιου να βγείτε για καφέ επειδή έχεις άλλα σχέδια εκείνη τη μέρα, και μετά σε ρωτάει ποια μέρα σε βολεύει.
•    Λες σε κάποιον ότι δεν μπορείς να πας σε ένα πάρτι επειδή δεν έχεις κανέναν να προσέχει το παιδί σου, και σου προτείνουν να το φέρεις μαζί.

Ανεξάρτητα από τη δικαιολογία που προσφέρεις, οι άνθρωποι που είναι αποφασισμένοι να σε κάνουν να πεις ναι, μπορούν—και ΘΑ ΒΡΟΥΝ έναν τρόπο να σε παρασύρουν.

Αλλά η λύση δεν απαιτεί κάτι πολύπλοκο

Δες τι πρέπει να κάνεις σε 3 βήματα:

1.  Ευχαριστείς για την προσφορά.

2. Πες τους ότι δεν μπορείς να συμφωνήσεις.

3. Μην προσφέρεις καμία εξήγηση.
«Σ’ ευχαριστώ, αλλά δεν θα μπορέσω».
«Θα το ήθελα πολύ, αλλά ας ξαναμιλήσουμε για τη μέρα»

Δεν οφείλεις σε κανέναν εξήγηση.

Φυσικά, το να είσαι άμεση δεν σημαίνει ότι είσαι αγενής. Ακόμα κι αν δεν προσφέρεις μια εξήγηση, μπορείς να απαλύνεις το χτύπημα με το να είσαι ευγενική.

Για παράδειγμα, αντί για  «Όχι, δεν μπορώ να το κάνω αυτό», θα μπορούσες να πεις «Λυπάμαι, αλλά δεν έχω τη δυνατότητα να το αναλάβω. Εκτιμώ που με σκέφτηκες και καλή τύχη!»

4. Δώσε μια εναλλακτική

Εάν το άτομο που σου ζητάει κάτι είναι κάποιος με τον οποίο θέλεις να διατηρήσεις μια καλή σχέση, μπορείς να μειώσεις τον αντίκτυπο του «όχι», προσφέροντας μια εναλλακτική λύση.

Για παράδειγμα, εάν κάποιος θέλει να συνεργαστεί μαζί σου σε ένα project, σύστησέ του κάποιον άλλον που μπορεί να τον βοηθήσει.

Μια νέα φίλη σε προσκαλεί σε ένα μπαρ, αλλά τα θορυβώδη μέρη και το ποτό δεν σου αρέσουν (φίλη μου!). Ρώτησέ την αν θέλει να πάτε για έναν καφέ ή κάτι άλλο.

Ο στόχος είναι να προσφέρεις έναν συμβιβασμό, εάν θέλεις φυσικά, ώστε να δείξεις ευγένεια και να μην αισθάνεσαι ένοχη που απέρριψες ένα αίτημα που θα προσέθετε περιττό άγχος στη ζωή σου. Διπλό κέρδος!

5. Χρησιμοποίησε κατάλληλα τη γλώσσα του σώματος

Τι «λέει» το σώμα σου;

Το σώμα μας μπορεί να δώσει άμεσες απαντήσεις πριν ακόμα μιλήσουμε.

Εξάλλου, περίπου το 65 με 90% της επικοινωνίας μας είναι μη λεκτική!

Έτσι, πριν ακόμη ανοίξεις το στόμα σου για να πεις «όχι», προσπάθησε να το πεις με το σώμα σου:

•    Γύρισε τον κορμό σου μακριά από το συγκεκριμένο άτομο, ώστε να μην είσαι απέναντί του.
•    Σταύρωσε τα χέρια σου. Για να διακόψεις την περαιτέρω επικοινωνία, κλείσε το στήθος σου σταυρώνοντας τα χέρια σου. Αυτή είναι μια αμυντική και μη φιλική στάση που παίρνουμε όταν νιώθουμε ότι χρειάζεται να προφυλαχθούμε.
•    Στρέψε τα δάχτυλα των ποδιών σου μακριά από το συγκεκριμένο άτομο. Έχεις παρατηρήσει το μοτίβο ότι τα πόδια μας τείνουν να δείχνουν προς το μέρος που θέλουμε να πάμε;— γι' αυτό στρέψε τα μακριά για να δείξεις ότι τα ενδιαφέροντά σου βρίσκονται αλλού.

Μόλις δείξεις με το σώμα σου ότι δεν ενδιαφέρεσαι, ο άλλος μπορεί να λάβει το μήνυμα μη λεκτικά. Αν όχι, το σώμα σου θα σε διευκολύνει κατά πολύ να πεις όχι.

Μπόνους! Το να λες «Ίσως» είναι επίσης εντάξει!

 

Εάν δεν το έχεις προσέξει ήδη, το να λες «ίσως» δεν σημαίνει ακριβώς «όχι».

• Μερικές φορές, μπορεί πραγματικά να χρειάζεσαι χρόνο για να σκεφτείς κάτι.
  
• Ίσως, θέλεις πραγματικά να βοηθήσεις αλλά δεν είσαι σίγουρη το πώς θα ταίριαζε στο πρόγραμμά σου.
• Ίσως, θέλεις να συναντήσεις κάποιον γνωστό για καφέ αλλά δεν ξέρεις ακόμα αν το πρόγραμμά σου είναι ευέλικτο.
  

Σε περιπτώσεις όπως αυτές, είναι εντάξει να σκεφτείς πρώτα και να απαντήσεις:

«Με ενδιαφέρει, αλλά επίτρεψέ μου να το σκεφτώ πρώτα».

Το κλειδί εδώ είναι να βεβαιωθείς ότι πραγματικά θα επανέλθεις για να απαντήσεις στο άτομο που σε ρωτάει.

Είτε το πιστεύεις είτε όχι, μπορείς να δώσεις προτεραιότητα στον εαυτό σου, διατηρώντας παράλληλα αρμονία στον κοινωνικό σου κύκλο.

Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να ακούσουν ένα όχι. Δεν θα σε αντιπαθήσουν αμέσως και δεν θα προσβληθούν, ειδικά αν τους δείξεις σεβασμό.

Προκάλεσε τον εαυτό σου να βάλεις εσένα σε προτεραιότητα.

Βάλε Εσένα σε Προτεραιότητα!

Μάθε να λες όχι και δες πόσο δραστικά αλλάζει η ζωή σου!

Με αγάπη,
Μαρία

Disclaimer: Οι πληροφορίες που παρέχονται παραπάνω, προορίζονται αποκλειστικά για ενημερωτικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς και δεν υποκαθιστούν συμβουλές, διάγνωση ή θεραπεία σχετικά με ιατρικές ή ψυχικές παθήσεις. Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτόν τον ιστότοπο ή οποιοδήποτε σχετικό περιεχόμενο δεν πρέπει να λαμβάνονται ως ιατρική ή ψυχιατρική συμβουλή. Πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν λάβετε οποιεσδήποτε αποφάσεις που σχετίζονται με τη σωματική ή ψυχική σας υγεία.