Όταν το «Σ’ Αγαπώ» Σημαίνει «Φοβάμαι»

Φαντάσου ότι βρίσκεσαι σε μια σχέση που ξεκινάει με πολύ ενθουσιασμό και πάθος.

Στην αρχή, όλα φαίνονται τέλεια, αλλά καθώς η σύνδεση βαθαίνει και οι προσδοκίες αυξάνονται, αρχίζεις να νιώθεις άβολα. 

Απομακρύνεσαι, αποφεύγεις βαθιές συζητήσεις και ίσως ακόμα βρίσκεις δικαιολογίες για να απομακρύνεις τον/την σύντροφό σου. 

Ή σκέψου έναν φίλο που αποφεύγει συστηματικά να ανοίγεται, παραμένοντας στην επιφάνεια των σχέσεων, όσο και αν φαίνεται να νοιάζεται για τους άλλους. 

Μήπως αυτοί οι άνθρωποι φοβούνται την οικειότητα;

Ο φόβος της οικειότητας είναι κάτι που βιώνουν περισσότεροι άνθρωποι απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς. 

Είναι αυτός ο βαθύς, υποσυνείδητος φόβος που δεν επιτρέπει στους ανθρώπους να αφεθούν σε μια πραγματική, ουσιαστική σύνδεση με τους άλλους. 

Όσο παράδοξο κι αν φαίνεται, πολλοί από εμάς αποφεύγουμε ακριβώς αυτό που επιθυμούμε περισσότερο: την εγγύτητα (να είμαστε "κοντά" με κάποιον), την οικειότητα, την πραγματική σύνδεση με έναν άλλον άνθρωπο.

Σε αυτό το άρθρο θα εξερευνήσουμε τι ακριβώς είναι αυτός ο φόβος, πως δημιουργείται, τα σημάδια που τον αποκαλύπτουν, ακόμα και αυτά που δεν είναι τόσο προφανή, καθώς και τα βήματα που μπορούμε να κάνουμε για να τον ξεπεράσουμε.

Τι Είναι ο Φόβος της Οικειότητας;

Ο φόβος της οικειότητας είναι μια συναισθηματική κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο νιώθει απειλή ή αβεβαιότητα απέναντι στην ιδέα της εγγύτητας και της στενής σχέσης με έναν άλλο άνθρωπο. 

Όσο και αν η αγάπη και οι στενές σχέσεις είναι επιθυμητές, ο φόβος της οικειότητας μπορεί να λειτουργήσει ως ένας "αόρατος τοίχος", που κρατάει τους ανθρώπους σε απόσταση, ακόμα και αν δεν το συνειδητοποιούν.

Αυτός ο φόβος δεν σημαίνει απαραίτητα ότι κάποιος δεν επιθυμεί την αγάπη ή τις σχέσεις· στην πραγματικότητα, μπορεί να συμβαίνει το αντίθετο.

Ένα άτομο που φοβάται την οικειότητα μπορεί να λαχταρά τη σύνδεση, αλλά η ιδέα να επιτρέψει σε κάποιον να δει τα βαθύτερα κομμάτια του μπορεί να του προκαλεί έντονο άγχος και στρες.

Πώς Δημιουργείται ο Φόβος της Οικειότητας;

Ο φόβος της οικειότητας μπορεί να έχει ρίζες σε πολλές αιτίες, που συνήθως πηγάζουν από τις πρώιμες εμπειρίες της παιδικής ηλικίας ή από τραυματικές σχέσεις του παρελθόντος.

• Παιδικά τραύματα: Τα παιδιά που μεγάλωσαν σε περιβάλλοντα όπου δεν αισθάνονταν ασφαλή ή σταθερά, είτε από έλλειψη στοργής είτε από έντονη κριτική και συναισθηματική κακοποίηση, μπορούν να αναπτύξουν δυσκολίες με την οικειότητα. Η ασφάλεια που πρέπει να δώσει ο γονέας στο παιδί μπορεί να μην υπάρχει, κάνοντάς το να αισθάνεται ότι οι στενές σχέσεις είναι επικίνδυνες ή ανασφαλείς.
• Αποτυχημένες σχέσεις στο παρελθόν: Μια προηγούμενη σχέση που τελείωσε άσχημα μπορεί να αφήσει "ουλές", κάνοντας κάποιον να φοβάται την επανάληψη του ίδιου πόνου. "Αν επιτρέψω να με πλησιάσει, θα με πληγώσει ξανά" λειτουργεί ως μια μορφή άμυνας.

Ξεπερνώντας την προδοσία

• Αυτοεκτίμηση: Τα άτομα που έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, τα οποία αισθάνονται ότι δεν αξίζουν την αγάπη, συχνά δυσκολεύονται να επιτρέψουν σε άλλους να τους πλησιάσουν, διότι φοβούνται ότι όταν ο άλλος δει ποιοι πραγματικά είναι, θα τους απορρίψει.

"Δεν αξίζω"

Σημάδια του Φόβου της Οικειότητας

Ο φόβος της οικειότητας μπορεί να εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους, και πολλές φορές είναι δύσκολο να τον αναγνωρίσουμε.

Ακολουθούν κάποια προφανή και κάποια πιο "κρυφά" σημάδια.

Προφανή σημάδια:

1.Αποφυγή σοβαρών σχέσεων: Άτομα που φοβούνται την οικειότητα τείνουν να αποφεύγουν ή να διαλύουν σχέσεις πριν γίνουν πολύ βαθιές.

2.Δυσκολία να εκφράσουν συναισθήματα: Αποφεύγουν να μοιράζονται τα συναισθήματά τους ή να εκφράσουν στοργή, ακόμα και όταν το θέλουν.

3.Απότομη απομάκρυνση: Μόλις αισθανθούν ότι η σχέση βαθαίνει, μπορεί να αποσυρθούν ξαφνικά και να δημιουργήσουν αποστάσεις.

Μη προφανή σημάδια:

1.Υπερβολική αυτονομία: Κάποιος μπορεί να φαίνεται ότι προτιμά την ανεξαρτησία και την αυτονομία με τρόπο που δεν αφήνει περιθώρια για σχέσεις. Πίσω από αυτό το προσωπείο μπορεί να κρύβεται ένας φόβος ότι αν εξαρτηθούν από κάποιον άλλο, θα γίνουν ευάλωτοι.

Η Δύναμη της Ευαλωτότητας

2.Τέλειες σχέσεις στην αρχή, ξαφνικό τέλος μετά: Πολλοί άνθρωποι με φόβο οικειότητας μπαίνουν σε ενθουσιώδεις σχέσεις στην αρχή, αλλά μόλις η σχέση περάσει σε βαθύτερο επίπεδο, την τελειώνουν απότομα, ακόμη και χωρίς προφανή λόγο.

3. Εμμονή με τις λεπτομέρειες του συντρόφου: Αντί να εστιάζουν στη συναισθηματική σύνδεση, εντοπίζουν ψεγάδια και προσπαθούν να δικαιολογήσουν γιατί δεν θα λειτουργήσει η σχέση, προκειμένου να αποφύγουν την εγγύτητα.

4. Σαρκασμός ή χιούμορ για την αγάπη: Η συχνή χρήση σαρκασμού ή χιουμοριστικών σχολίων για τις σχέσεις μπορεί να είναι ένα σημάδι άμυνας, για να καλύψει το φόβο και την αδυναμία να συνδεθούν συναισθηματικά.

Τα Αποτελέσματα του Φόβου της Οικειότητας

Ο φόβος της οικειότητας μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στις σχέσεις ενός ατόμου. Αυτό το είδος φόβου οδηγεί σε:

• Χαμηλή ικανοποίηση από τις σχέσεις: Οι άνθρωποι που δεν μπορούν να συνδεθούν συναισθηματικά δεν βιώνουν την πληρότητα που προσφέρουν οι σχέσεις, μένοντας σε επιφανειακές συνδέσεις.
• Μοναξιά: Η διαρκής αποφυγή στενών σχέσεων μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια μοναξιά και απομόνωση, ακόμα κι αν περιτριγυρίζονται από ανθρώπους.
• Έλλειψη προσωπικής εξέλιξης: Η οικειότητα και η σύνδεση μας βοηθούν να ωριμάσουμε συναισθηματικά και να γνωρίσουμε τον εαυτό μας καλύτερα. Η αποφυγή αυτών στερεί την προσωπική ανάπτυξη.
• Στρες και άγχος: Το να ζεις σε μια συνεχή κατάσταση άμυνας και αποφυγής της εγγύτητας μπορεί να δημιουργήσει συναισθηματική εξουθένωση.

Ο Φόβος της Οικειότητας και ο Τύπος Προσκόλλησης

Περιληπτικά, ο τύπος προσκόλλησης μας δείχνει πως συνδεόμαστε με τους άλλους.

Ο φόβος της οικειότητας συνδέεται άμεσα με τον αποφευκτικό τύπο προσκόλλησης. 

Οι άνθρωποι με αποφευκτικό τύπο προσκόλλησης έχουν μάθει να εξαρτώνται από τον εαυτό τους και να αποφεύγουν τη συναισθηματική εγγύτητα, συχνά εξαιτίας ανασφαλών και μη υποστηρικτικών σχέσεων στην παιδική ηλικία.

Οποιαδήποτε προσπάθεια για εγγύτητα μπορεί να τους φαίνεται ως απειλή για την αυτονομία και την προσωπική τους ελευθερία.

Πώς συνδέεσαι με τους άλλους; Τύποι Προσκόλλησης

Πρακτικά Βήματα για την Αντιμετώπιση του Φόβου της Οικειότητας

Αν παρατηρείς ότι δυσκολεύεσαι να έρθεις κοντά με τους άλλους, και επομένως να συνδεθείς, υπάρχουν πρακτικά βήματα που θα σε βοηθήσουν να το αντιμετωπίσεις. 

1. Αναγνώριση του φόβου: Το πρώτο βήμα είναι να κατανοήσουμε ότι υπάρχει ένας φόβος που επηρεάζει τη συμπεριφορά μας.

Χωρίς συνειδητοποίηση, είναι δύσκολο να γίνει οποιαδήποτε αλλαγή.

2.Εξερεύνηση της ρίζας: Η αυτογνωσία είναι κρίσιμη.

Σκέψου την παιδική σου ηλικία και τις προηγούμενες σχέσεις σου. Υπήρχαν δύσκολες εμπειρίες που σε έκαναν να φοβάσαι την εγγύτητα;

Παραδείγματα

Απόρριψη ή συναισθηματική παραμέληση: Ένα παιδί μεγάλωσε με γονείς που δεν του παρείχαν τη συναισθηματική στήριξη που χρειαζόταν. Κάθε φορά που προσπαθούσε να πλησιάσει τους γονείς του, αντιμετώπιζε αδιαφορία ή απόρριψη. Ως ενήλικας, μπορεί να έχει αναπτύξει τον φόβο ότι οι στενές σχέσεις θα οδηγήσουν σε απόρριψη, οπότε αποφεύγει την οικειότητα για να προστατεύσει τον εαυτό του από τον πόνο.

Απόρριψη – η μεταμφιεσμένη Ευλογία

Υπερπροστατευτικότητα: Ένα παιδί μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον υπερβολικής προστασίας, όπου οι γονείς προσπαθούσαν συνεχώς να ελέγχουν κάθε πτυχή της ζωής του. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην αισθάνεται ποτέ ανεξάρτητο και να νιώθει εγκλωβισμένο. Ως ενήλικας, ίσως συσχετίζει την οικειότητα με την απώλεια της ελευθερίας του και αποφεύγει στενές σχέσεις για να μη νιώθει περιορισμένος.

Διαρκής ένταση ή συγκρούσεις: Ένα παιδί που μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον γεμάτο διαρκείς εντάσεις, καβγάδες ή συναισθηματικές εκρήξεις μπορεί να συσχετίσει τη συναισθηματική εγγύτητα με το χάος και την αστάθεια. Ως ενήλικας, μπορεί να φοβάται ότι η οικειότητα θα φέρει μόνο προβλήματα και αβεβαιότητα, οπότε κρατάει αποστάσεις για να νιώθει ασφαλής.

Συγκρούσεις - Πως να τις διαχειριστείς αποτελεσματικά

Σε κάθε περίπτωση, ο στόχος δεν είναι να κατηγορήσουμε τον εαυτό μας ή τους άλλους για αυτές τις εμπειρίες, αλλά να κατανοήσουμε πως διαμορφώθηκαν οι τωρινές μας αντιδράσεις, ώστε να κάνουμε συνειδητά βήματα για να τις ξεπεράσουμε.

3.Βήμα-βήμα προσέγγιση: Αντί να επιδιώκεις άμεση και βαθιά σύνδεση, δοκίμασε να πλησιάσεις τους ανθρώπους σταδιακά. Δημιούργησε μικρές στιγμές οικειότητας και δες πως αισθάνεσαι.

4. Επικοινωνία: Μίλησε με τον σύντροφό σου ή έναν στενό φίλο για τους φόβους σου. Η ανοιχτή επικοινωνία μπορεί να σε βοηθήσει να δημιουργήσεις ένα ασφαλές περιβάλλον, όπου μπορείς να εξερευνήσεις τα συναισθήματά σου.

Πώς να αποκτήσεις αυτοπεποίθηση στην επικοινωνία; – Διεκδικητικότητα

5. Θεραπεία: Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση και στην αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών του φόβου οικειότητας. Ο θεραπευτής μπορεί να σε καθοδηγήσει μέσα από το παρελθόν σου και να σου δώσει πρακτικά εργαλεία για να αλλάξεις τη σχέση σου με την εγγύτητα.

6. Εργασία με την αυτοεκτίμηση: Η βελτίωση της αυτοεκτίμησής σου είναι ένα μεγάλο βήμα προς την αντιμετώπιση του φόβου της απόρριψης και της οικειότητας. Πίστεψε ότι αξίζεις την αγάπη και τη στοργή.

"Δεν αξίζω" 9 συμβουλές για να ενισχύσεις την αυτοεκτίμηση σου

Ο φόβος της οικειότητας είναι κάτι που πολλοί άνθρωποι βιώνουν χωρίς να το καταλαβαίνουν. 

Εάν βλέπεις ότι ταυτίζεσαι με ορισμένα σημάδια, να θυμάσαι ότι είναι φυσιολογικό και κατανοητό.

Κάθε άτομο έχει τις δικές του πληγές, και το σημαντικότερο είναι να τις αντιμετωπίσει με συμπόνια και αγάπη προς τον εαυτό του. 

Η αλλαγή μπορεί να έρθει, όχι με βία ή πίεση, αλλά με την αργή και σταδιακή προσέγγιση του εαυτού μας και των άλλων.

Με αγάπη,

Μαρία

Disclaimer: Οι πληροφορίες που παρέχονται παραπάνω, προορίζονται αποκλειστικά για ενημερωτικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς και δεν υποκαθιστούν συμβουλές, διάγνωση ή θεραπεία σχετικά με ιατρικές ή ψυχικές παθήσεις. Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτόν τον ιστότοπο ή οποιοδήποτε σχετικό περιεχόμενο δεν πρέπει να λαμβάνονται ως ιατρική ή ψυχιατρική συμβουλή. Πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν λάβετε οποιεσδήποτε αποφάσεις που σχετίζονται με τη σωματική ή ψυχική σας υγεία.