Είναι απολύτως φυσιολογικό να θέλουμε να βοηθήσουμε έναν αγαπημένο μας άνθρωπο που βρίσκεται σε δύσκολη θέση. 

Αλλά τι γίνεται αν αυτός ο άνθρωπος δεν θέλει βοήθεια; 

Θα δεχόσουν την αρνητική του απάντηση ή θα επέμενες να βοηθήσεις, πιστεύοντας πως γνωρίζεις ακριβώς πως να λύσεις το πρόβλημά του, ανεξαρτήτως της επιθυμία του να το αντιμετωπίσει μόνος του;

Το Σύνδρομο του Σωτήρα (Σύμπλεγμα, πιο σωστά), ή αλλιώς το σύνδρομο του λευκού ιππότη, περιγράφει αυτήν την ανάγκη να "σώζεις" τους ανθρώπους, λύνοντας τα προβλήματά τους.

Πολλά άτομα που εισέρχονται σε επαγγέλματα φροντίδας, όπως η ψυχική υγεία, η νοσηλευτική φροντίδα και ακόμη και εκείνοι που έχουν αγαπημένους με εθισμούς, μπορεί να έχουν ορισμένα από αυτά τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας. 

Τους προσελκύουν αυτοί που χρειάζονται "σωτηρία", για διάφορους λόγους.

Ωστόσο, οι προσπάθειές τους να βοηθήσουν τους άλλους μπορεί να είναι υπερβολικές, εξαντλητικές για τον εαυτό τους, και ενδεχομένως να επιτρέπουν στον άλλον να διαιωνίσει τη συμπεριφορά του.

Κάποιος με τα χαρακτηριστικά του "Σωτήρα" έχει την τάση να θέλει να βοηθήσει τους άλλους, να τους «σώσει» από προβλήματα και δυσκολίες, και να αναλαμβάνει την ευθύνη για την ευτυχία τους. 

Συχνά το εμπεριέχουμε στις σχέσεις μας με τα μέλη της οικογένειας, τους συντρόφους, τους φίλους μας, και ακόμη και στην εργασιακή μας ζωή.

Γιατί το αναπτύσσουμε;

Το Σύνδρομο του Σωτήρα είναι μια συμπεριφορά που συχνά αρχίζει στην παιδική ηλικία. 

Μπορεί να προέρχεται από την ανάγκη να είμαστε ανταποδοτικοί προς τους γονείς μας, να αποκτήσουμε αγάπη και αναγνώριση, ή ακόμη και από την ανατροφοδότηση της κοινωνίας που μας ενθάρρυνε να βοηθάμε τους άλλους.

Αν έχεις το Σύνδρομο του Σωτήρα, μπορεί να:

1. Αισθάνεσαι καλά μόνο όταν βοηθάς κάποιον.

2. Εξαντλείσαι επειδή δίνεις πολλή ενέργεια για να βοηθήσεις τους άλλους.

3. Πιστεύεις ότι το να βοηθάς είναι ο σκοπός της ζωής σου.

4. Σε προσελκύει η ευάλωτη κατάσταση των άλλων.

Ο «λευκός ιππότης» στις σχέσεις περιλαμβάνει την προσπάθεια να σώσει τους συντρόφους από τις στενοχώριες και τις δυσκολίες της ζωής. 

Μπορεί να νιώθεις ιδιαίτερη έλξη με άτομα που είχαν πολλά περισσότερα προβλήματα στη ζωή τους, από τον μέσο όρο.

Αυτό μπορεί να συμβεί επειδή έχεις βιώσει πόνο. Έχεις ανεπτυγμένη ενσυναίσθηση για τους άλλους που υποφέρουν, επομένως θέλεις να τους ανακουφίσεις από αυτόν τον πόνο.

5. Προσπαθείς να αλλάξεις τους ανθρώπους.

Μπορεί να πιστεύεις ότι ξέρεις τι χρειάζεται κάποιος για να βοηθηθεί, όπως ν’ αλλάξει τη διατροφή του, να κοινωνικοποιηθεί κτλ. 

Όμως …

Για να αλλάξει κάποιος, πρέπει να το θέλει ο ίδιος.

Δεν μπορείς να τον αναγκάσεις, οπότε οι προσπάθειές σου μπορεί τελικά να οδηγήσουν τον άλλον να σε μισήσει.

6. Κάνεις υπερβολικές θυσίες

Μπορεί να θυσιάσεις τις προσωπικές σου ανάγκες και να υπερβάλλεις για να φροντίσεις άτομα που μπορεί να μην θέλουν πραγματικά βοήθεια.

Αυτές οι θυσίες μπορεί να περιλαμβάνουν χρόνο, χρήματα, περιουσιακά στοιχεία, συναισθηματική και νοητική ενέργεια.

7. Βοηθάς για λάθος λόγους

Προσπαθείς να σώσεις άλλους ανθρώπους γιατί νιώθεις ότι πρέπει, ανεξάρτητα από τις δικές σου ανάγκες. 

Μπορεί επίσης να πιστεύεις ότι οι ανάγκες σου έχουν λιγότερη σημασία.

Μερικοί άνθρωποι μπορεί να επικεντρωθούν στο να βοηθήσουν άλλους όταν:

• αισθάνονται ανίκανοι να διαχειριστούν τις δικές τους προκλήσεις.
  
• έχουν άλυτα τραύματα ή δυσκολίες από το παρελθόν τους.

8. Νομίζεις ότι είσαι ο μόνος που μπορεί να βοηθήσει

Οι σωτήρες συχνά αισθάνονται ότι οδηγούνται στο να "σώσουν" τους άλλους επειδή πιστεύουν ότι κανείς άλλος δεν μπορεί. 

Αυτό συνδέεται με τις φαντασιώσεις παντοδυναμίας.

Ίσως δεν πιστεύεις πραγματικά ότι έχεις απόλυτη δύναμη, αλλά το να πιστεύεις ότι έχεις την ικανότητα να σώσεις κάποιον ή να βελτιώσεις τη ζωή του προέρχεται από ένα παρόμοιο σημείο.

Αυτή η πεποίθηση μπορεί επίσης να υποδηλώνει μια αίσθηση ανωτερότητας. Ακόμα κι αν δεν έχεις συνειδητή επίγνωση αυτού, μπορεί να εμφανιστεί στον τρόπο που συμπεριφέρεσαι στους κοντινούς σου. 

Για παράδειγμα, ίσως διατηρείς έναν ρόλο «μαμάς» διορθώνοντάς τους, ή γίνεσαι χειριστική μαζί τους.

Πώς επηρεάζει εσένα αυτή η συμπεριφορά; (Σωτήρα, εσένα εννοώ!)

Η προσπάθεια να σώσεις κάποιον από τα προβλήματά του συχνά δεν έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. 

Ακόμη και αν κάποιος αλλάξει λόγω των προσπαθειών σου, αυτές οι αλλαγές μπορεί να μην διαρκέσουν πολύ, εκτός αν ήθελαν πραγματικά να αλλάξουν για τον εαυτό τους.

Τα αρνητικά αποτελέσματα 

Ενώ το Σύνδρομο του Σωτήρα προέρχεται από καλές προθέσεις, μπορεί να οδηγήσει σε αρκετά προβλήματα, και αυτά περιλαμβάνουν:

1. Δυσάρεστα συναισθήματα 

Αν κάνεις τον Σωτήρα μπορεί να οδηγήσει σε πολλές δυσάρεστες συναισθηματικές εμπειρίες, όπως:

• Αίσθηση αποτυχίας - Με τη νοοτροπία του Σωτήρα, πιστεύεις πως μπορείς να λύσεις τα προβλήματα άλλων. 

Στην πραγματικότητα, δεν μπορείς - κανείς δεν έχει αυτή τη δύναμη.

• Κατάθλιψη
• Αγανάκτηση ή θυμό προς άτομα που δεν θέλουν τη βοήθειά σου
• Απογοήτευση με τον εαυτό σου και τους άλλους
• Αίσθηση απώλειας ελέγχου
• Άγχος και Στρες

2. Αναλαμβάνεις υπερβολικές ευθύνες

Όταν έχεις το Σύνδρομο του Σωτήρα, αναλαμβάνεις υπερβολικά την ευθύνη για τη ζωή των άλλων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα εξάντλησης και στρες.

3. Διαταραγμένες σχέσεις

Αν θεωρείς τον ρομαντικό σου σύντροφο (ή αδελφό, ή καλύτερο φίλο, ή οποιονδήποτε άλλο) ως ένα ανθρώπινο πρόβλημα που χρειάζεται επιδιόρθωση, η σχέση σας πιθανότατα δεν θα είναι επιτυχημένη.

4. Αποτρέπεις την ανεξαρτησία

Όταν προσπαθείς συνεχώς να βοηθήσεις τους άλλους, ενδέχεται να τους εμποδίζεις να αναπτυχθούν και να αναλάβουν την ευθύνη της ζωής τους.

5. Παραμελείς εσένα

Η προσήλωση στη βοήθεια των άλλων μπορεί να οδηγήσει στην παραμέληση των δικών σου αναγκών, και της δικής σου ευτυχίας.

Βάλε Εσένα σε Προτεραιότητα!

6. Αναζήτηση επιβράβευσης

Συχνά, οι άνθρωποι με το Σύνδρομο του Σωτήρα αναζητούν επιβραβεύσεις και επικρότηση από τους άλλους, προκειμένου να επιβεβαιώσουν την αξία τους.

"Δεν αξίζω" 9 συμβουλές για να ενισχύσεις την αυτοεκτίμηση σου

Τι μπορείς να κάνεις για να αντιμετωπίσεις αυτήν τη συμπεριφορά;

Η Δεύτερη από τις Τέσσερις Συμφωνίες του Ντον Μιγκέλ Ρουίζ είναι "Μην τα Παίρνεις Προσωπικά". 

Αυτό το κεφάλαιο του βιβλίου διδάσκει βασικές έννοιες που μπορεί να παρέχουν χρήσιμη καθοδήγηση σε εκείνους που αντιμετωπίζουν τις τάσεις του συνδρόμου του σωτήρα, και η αγαπημένη μου είναι η παρακάτω:

"Ποτέ δεν είσαι υπεύθυνος για τις πράξεις των άλλων.Είσαι υπεύθυνος μόνο για σένα."

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείς να κάνεις για να αντιμετωπίσεις την τάση του Σωτήρα.

Η αναγνώριση αυτής της νοοτροπίας είναι ένα καλό ξεκίνημα.

1. Αναγνώριση: Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσεις ότι έχεις το Σύνδρομο του Σωτήρα, και ότι αυτό επηρεάζει αρνητικά τη ζωή σου και τις σχέσεις σου.

2. Αυτο-εξερεύνηση: Ασχολήσου με τα συναισθήματά σου, και ανάλυσε τα κίνητρά σου πίσω από την ανάγκη να βοηθήσεις τους άλλους.

Μήπως το να βοηθάς είναι ο μόνος τρόπος που «νιώθεις» ότι αξίζεις;

"Δεν αξίζω" (9 συμβουλές για να ενισχύσεις την αυτοεκτίμηση σου)

Νιώθεις Ανασφάλεια;

3. Θέσε Όρια: Μάθε να θέτεις υγιή όρια στις σχέσεις σου και να λες "όχι" όταν νιώθεις ότι υπερβαίνεις τα όριά σου.

5 Βήματα για να θέσεις υγιή (& ευγενικά) όρια

4. Αυτοφροντίδα : Προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η φροντίδα του εαυτού σου, όχι των άλλων.

Κάνε πράγματα που σου φέρνουν χαρά και ικανοποίηση, κι έτσι θα είσαι γεμάτη/ος, ώστε να μπορέσεις να προσφέρεις όταν επιλέξεις.

5. Επικοινωνία: Επικοινώνησε με τους ανθρώπους που βοηθάς και εξήγησέ τους την ανάγκη να αναλάβουν τη δική τους ευθύνη και να είναι ανεξάρτητοι.

Σε όλους αρέσει το «βόλεμα», αλλά αυτό δεν είναι ανεξαρτησία.

Άκουσε αντί να ενεργείς: Μπορείς ν’ αντισταθείς στην ανάγκη να βοηθήσεις, αν δώσεις χώρο για ν’ ακούσεις τον άλλον, χωρίς να επεμβαίνεις για να βοηθήσεις, ειδικά χωρίς να σου έχει ζητηθεί.

Καλύτερα είναι να μην παρεμβαίνεις μέχρι να ζητηθεί η βοήθειά σου.

Να θυμάσαι: Εσύ ελέγχεις μόνο τον εαυτό σου.

6. Συνομίλησε με έναν θεραπευτή: Η συνεργασία με ένα θεραπευτή είναι πάντα μια καλή ιδέα όταν πρόκειται για την καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς μας.

Τι μπορείς να κάνεις αν κάποιος προσπαθεί να σε «σώσει»;

1. Επισήμανε γιατί η συμπεριφορά τους δεν βοηθά: Οι σωτήρες μπορεί να έχουν τις καλύτερες προθέσεις, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να δεχθείς τις προσπάθειές τους για σωτηρία.

2. Γίνε το παράδειγμα: Οι άνθρωποι με τάσεις του Σωτήρα συχνά χρησιμοποιούν τη βοήθεια ως τρόπο να αντιμετωπίσουν ή να αποφύγουν τις προσωπικές τους προκλήσεις.

Μπορείς να χρησιμοποιείς τρόπους αντιμετώπισης των δυσκολιών με τα παρακάτω:

• Κάνε μικρά βήματα προς τον επιθυμητό σου στόχο
• Εξασκήσου στην Αυτοσυμπόνια για τα λάθη σου
• Πρόσφερε βοήθεια όταν σου ζητηθεί

3. Ενθάρρυνέ τους να ζητήσουν βοήθεια: Όταν οι τάσεις του σωτήρα επηρεάζουν τη σχέση σας, η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει.

Αν έχεις μια επίμονη ανάγκη να επεμβαίνεις στη ζωή των άλλων και να «σώζεις» αγαπημένους από τα προβλήματά τους, μπορεί να έχεις την τάση του Σωτήρα. 

Ίσως πιστεύεις ότι βοηθάς, αλλά προσπαθώντας να σώσεις ανθρώπους, ειδικά όταν δεν θέλουν να σωθούν, αντί να βοηθήσεις, συχνά, καταλήγεις να χειροτερεύεις τα πράγματα. 

Περίμενε να σου ζητηθεί η βοήθεια, και τότε, «ζύγισε» τι μπορείς να κάνεις και τι όχι, σκεπτόμενη και τις δικές σου ανάγκες. 

Με την αναγνώριση της συμπεριφοράς σου και την προσπάθεια για αλλαγή, θ’ ανακαλύψεις ένα πιο ισορροπημένο τρόπο ζωής και σύνδεσης με τους ανθρώπους σου.

Με αγάπη,

Μαρία

Disclaimer: Οι πληροφορίες που παρέχονται παραπάνω, προορίζονται αποκλειστικά για ενημερωτικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς και δεν υποκαθιστούν συμβουλές, διάγνωση ή θεραπεία σχετικά με ιατρικές ή ψυχικές παθήσεις. Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτόν τον ιστότοπο ή οποιοδήποτε σχετικό περιεχόμενο δεν πρέπει να λαμβάνονται ως ιατρική ή ψυχιατρική συμβουλή. Πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν λάβετε οποιεσδήποτε αποφάσεις που σχετίζονται με τη σωματική ή ψυχική σας υγεία.