Συναισθηματική ωριμότητα και πως να τη βελτιώσεις

Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η ωριμότητα έρχεται με την ηλικία.

Και ενώ οι έρευνες δείχνουν ότι η συναισθηματική ωριμότητα βελτιώνεται με την ηλικία, αυτό δεν ισχύει για όλους. 

Μπορεί να αισθάνεσαι ότι κάτι σ’ εμποδίζει να ωριμάσεις συναισθηματικά - ή να μην έχεις ιδέα που βρίσκεσαι σε σχέση με τη συναισθηματική ωριμότητα.

Αλλά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να βελτιωθείς.

Ας δούμε τι είναι η συναισθηματική ωριμότητα και τα σημάδια της, καθώς και από που πηγάζει η ανωριμότητα. 

Τι είναι η συναισθηματική ωριμότητα;

Συναισθηματική ωριμότητα σημαίνει να έχεις τον αυτοέλεγχο για να διαχειριστείς τα συναισθήματά σου, και να δώσεις ενέργεια για να τα κατανοήσεις.

 Ως συναισθηματικά ώριμο άτομο, δεν βλέπεις τα συναισθήματα ως αδυναμία. 

Αντίθετα, τα εκτιμάς και δεν προσπαθείς να τα κρύψεις.

Το ν' αναγνωρίζεις τα συναισθήματά σου και να μαθαίνεις από προηγούμενες εμπειρίες - ακόμα κι αν παλεύεις να τις απελευθερώσεις - σημαίνει ότι έχεις ισχυρή συναισθηματική νοημοσύνη. 

Μέρος της συναισθηματικής ωριμότητας είναι η κατανόηση ότι είναι μια συνεχής διαδικασία. 

Δεν μπορείς να γίνεις συναισθηματικά ώριμος σε μια εβδομάδα, και να μείνεις για πάντα. 

Απαιτεί προσπάθεια, αφοσίωση και θάρρος για να συνεχίσει να αναπτύσσεται σε όλα τα στάδια της ζωής. 

Όπως κάθε τύπος ωριμότητας, δεν υπάρχει κάποια γραμμή στο τέρμα.

Η ωρίμανση είναι μια συνεχής διαδικασία καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής σου σε διάφορους τομείς:

• Φυσική: Το σώμα σου περνά από τέσσερα στάδια ωριμότητας για να μεγαλώσει από βρέφος, παιδί, έφηβος και μετά ενήλικας.

• Νοητική: Αναπτύσσεις τις γνωστικές δεξιότητες, όπως το πως σκέφτεσαι τα προβλήματα ή επεξεργάζεσαι πληροφορίες.

• Συναισθηματική: Καθώς μεγαλώνεις και αναπτύσσεσαι, αποκτάς καλύτερο έλεγχο των συναισθημάτων σου. 

Για παράδειγμα, μπορεί να μετάβεις από το να έχεις συναισθηματικές αντιδράσεις όπως εκρήξεις ως νήπιο, στο να εκφράζεσαι με λόγια και να αφιερώνεις χρόνο για να σκεφτείς τις πράξεις σου ως έφηβος.

Σημάδια συναισθηματικής ανωριμότητας

Η συναισθηματική ανωριμότητα εκδηλώνεται σε πολλές διαφορετικές καταστάσεις, αλλά το πως εμφανίζεται σε βοηθά να εντοπίσεις συγκεκριμένες συνήθειες και δεξιότητες που χρειάζεται να αναπτύξεις για να την βελτιώνεις. 

Ακολουθούν τέσσερα σημάδια συναισθηματικής ανωριμότητας που καλό είναι να έχεις κατά νου:

1. Δεν εκφράζεις τα συναισθήματά σου 

Αποφεύγεις πάση θυσία να έρθεις σε επαφή με τα συναισθήματά σου;

Μπορεί να είσαι συναισθηματικά ανώριμος/η εάν είναι δύσκολο να γίνεις αρκετά ευάλωτος/η για να εκφράσεις τα συναισθήματά σου ή να παραδεχτείς ότι πονάς.

Σε αυτό το σημείο, θέλω να σε παροτρύνω να δεις τη συναισθηματική ωριμότητα ως κάτι που μπορείς να βελτιώσεις, χωρίς να ντρέπεσαι με τη λέξη.

Όλοι έχουμε υπάρξει, και θα υπάρξουμε ανώριμοι.

Η συναισθηματική ωριμότητα δεν «κλειδώνει» κάποια στιγμή, και από κει και πέρα, είμαστε ώριμοι για πάντα. Αντίθετα, είναι μια συνεχής προσπάθεια, και ό,τι κι αν κάνεις, κάπου, κάποτε θα γίνεις ανώριμος/η ξανά.

Όμως, όχι τόσο συχνά!

Η Δύναμη της Ευαλωτότητας

2. Κατηγορείς τους άλλους 

Κάτι πήγε στραβά και το πρώτο σου ένστικτο είναι να κατηγορήσεις τους άλλους.

Είναι μια αυτόματη σκέψη το να μην θεωρείς τον εαυτό σου υπεύθυνο για τις πράξεις σου, ακόμα κι όταν ξέρεις ότι είναι δικό σου λάθος. 

Αυτό είναι ένα ξεκάθαρο σημάδι ανωριμότητας. 

3. Δεν ζητάς βοήθεια 

Αν δεν χρησιμοποιείς τις επικοινωνιακές σου δεξιότητες για να ζητήσεις βοήθεια, ακόμα και στιγμές που τη χρειάζεσαι περισσότερο, μπορεί να υποδηλώνει ανωριμότητα.

Φοβάσαι πολύ μήπως φανείς ανασφαλής ή αδύναμος/η, επομένως αποφεύγεις να ζητήσεις καθοδήγηση από έναν συνάδελφο ή να αναγνωρίσεις ότι έχεις εξαντληθεί στη δουλειά.

Νιώθεις Ανασφάλεια;

4. Δεν ανταποκρίνεσαι καλά στο άγχος 

Είχες μια αγχωτική μέρα και όλοι το ξέρουν. 

Εάν επηρεάζεσαι εύκολα από τους άλλους, είναι πιθανό να συμβαίνει επειδή συνεχίζεις να καταπιέζεις τα συναισθήματά σου. 

Πολυάριθμες μελέτες έχουν ανακαλύψει ότι η καταστολή των συναισθημάτων οδηγεί σε αντιδράσεις που σχετίζονται με το στρες, όπως άγχος, μη υγιή ύπνο και ημικρανίες.

Παράγοντες που συμβάλλουν στη συναισθηματική ανωριμότητα

Το να μάθεις τι προκαλεί τη συναισθηματική σου ανωριμότητα θα σε βοηθήσει να κατανοήσεις καλύτερα το πως να τη βελτιώσεις.

Παρακάτω είναι μερικοί παράγοντες που συμβάλλουν στη συναισθηματική ανωριμότητα:

• Παιδικό τραύμα
• Χαμηλή Συναισθηματική Νοημοσύνη
• Ο τρόπος που ορίζεις την αποτυχία
• Δυσκολία να μένεις στο Παρόν (Ενσυνειδητότητα)
• Αίσθηση εαυτού και ταυτότητας
  

Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να φαίνονται λίγο ασαφείς. 

Ας εξετάσουμε δυο παραδείγματα συναισθηματικών αντιδράσεων για να γίνει πιο κατανοητό:

• Έχεις τσακωθεί με τον αδερφό σου. Αφιερώνεις χρόνο για να εξετάσεις τα συναισθήματά σου και να σκεφτείς πριν του πεις κάτι ή αφήνεις τα δυσάρεστα συναισθήματά σου να ξεχυθούν και να κατηγορήσεις τον αδερφό σου για τον τσακωμό - φέρνοντας παρόμοια επιχειρήματα στο παρελθόν - ενώ αρνείσαι να αποδεχτείς τη δική σου ευθύνη; 

• Ο προϊστάμενός σου σού έχει δώσει κάποια σχόλια για την τελευταία σου εργασία και είναι ως επί το πλείστον αρνητικά. Αναγνωρίζεις ότι αυτή δεν ήταν η καλύτερη δουλειά σου, και ότι η λήψη αυτών των σχολίων θα σε βοηθήσει να αναπτυχθείς ή κατηγορείς ένα μέλος της ομάδας που σου αποσπά την προσοχή και αποκαλείς τον διευθυντή σου αγενή (και χειρότερα!) επειδή σου έδωσε σκληρό feedback; 

Το να δείχνεις υπευθυνότητα σημαίνει ότι δεν φοβάσαι να κάνεις και να μάθεις από τα λάθη σου, κάτι που είναι σημάδι συναισθηματικής ωριμότητας.

Δεν σε ορίζουν τα λάθη σου 

Εάν το ένστικτό σου είναι να μπαίνεις σε άμυνα σε οποιαδήποτε μορφή αντιπαράθεσης, μπορεί να υποδηλώνει ότι δεν βρίσκεσαι σε ένα σημείο, όπου μπορείς να είσαι ειλικρινής σχετικά με τις πράξεις και τα συναισθήματά σου. 

Αφιερώνοντας χρόνο για να κατανοήσεις τον εαυτό σου, τις συνήθειές σου και τις προηγούμενες εμπειρίες θα σε βοηθήσει να εντοπίσεις τι σε εμποδίζει να ωριμάσεις.

• Συναισθηματικά ανώριμοι γονείς

Σκέψου για λίγο το σπίτι στο οποίο μεγάλωσες και τους ανθρώπους που σε επηρέασαν περισσότερο: πιθανότατα είναι τους γονείς σου ή κάποιος συγκεκριμένος φροντιστής. 

- Το να μεγαλώνεις με συναισθηματικά ανώριμους γονείς διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό τη δική σου συναισθηματική ωριμότητα. 

Χωρίς θετικό πρότυπο προσαρμόζεσαι στην ανώριμη συμπεριφορά και τις ανώριμες συναισθηματικές αντιδράσεις.

Οι συναισθηματικά ανώριμοι γονείς συνήθως δημιουργούν μια σχέση όπου οι συναισθηματικές σου ανάγκες δεν ικανοποιούνται. 

Δεν αισθάνονται άνετα να μοιραστούν τα συναισθήματά τους μαζί σου, που σημαίνει ότι δεν δημιουργείτε έναν δεσμό εμπιστοσύνης. 

Χωρίς αυτή την οικειότητα και τη σύνδεση, δεν θα νιώσεις ασφάλεια ή υποστήριξη.

Τέτοιοι γονείς σε κάνουν να νιώθεις ότι οι αλληλεπιδράσεις σας είναι μονόπλευρες, ότι οι ανάγκες τους είναι πάντα πάνω από τις δικές σου και ότι δεν μπορείς να εκφράσεις τα συναισθήματά σου. 

Αυτό μπορεί να εμποδίσει την προσωπική σου ανάπτυξη, επειδή έχεις «προγραμματιστεί» να φοβάσαι την έκφραση συναισθημάτων.

Αλλά οι συνέπειες των συναισθηματικά ανώριμων γονέων εκτείνονται πέρα από το να επηρεάσουν τη σχέση σου μαζί τους. 

Η κλινική ψυχολόγος Λίντσεϊ Γκίμπσον μελέτησε τους συναισθηματικά ανώριμους γονείς και διαπίστωσε ότι δημιουργούν ένα ψυχικό και συναισθηματικό βάρος στα παιδιά που μένει και μετά την ενηλικίωση.

Ακολουθούν μερικοί τρόποι με τους οποίους η συναισθηματικά ανώριμη ανατροφή σε επηρεάζει:

• Δημιουργεί συναισθήματα θυμού, προδοσίας και αγανάκτησης

• Ενισχύει τη μοναξιά και τα θέματα εμπιστοσύνης

• Δυσκολεύει τον καθορισμό υγιών ορίων 

• Βλάπτει την αυτοεκτίμηση και την αυτοσυμπόνια

• μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ψυχικής υγείας όπως κατάθλιψη και άγχος

Θα μπορούσες να αισθάνεσαι απογοήτευση από τους γονείς σου επειδή δεν είσαι συναισθηματικά ώριμος/η. 

Ως παιδί βασιζόσουν σε αυτούς για να υποστηρίξουν τις συναισθηματικές σου ανάγκες και δεν τα κατάφεραν. Μπορεί να είναι δύσκολο να ξεπεράσεις αυτό που σε έκαναν να νιώθεις, αλλά έχεις τη δύναμη να βελτιώσεις τη δική σου συναισθηματική ωριμότητα για ένα ευτυχισμένο παρόν και μέλλον.

Πως να γίνεις συναισθηματικά ώριμος/η

Η βελτίωση της συναισθηματικής μας ωριμότητας είναι ένα σημαντικό ταξίδι που απαιτεί αυτογνωσία. 

Η συναισθηματική ωριμότητα 

• μας βοηθά να επικοινωνούμε καλύτερα με τους άλλους 
• να πετυχαίνουμε τους στόχους μας
• να διατηρούμε υγιείς σχέσεις 
• να εκφράζουμε τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας διεκδικητικά
  

Πώς να αποκτήσεις αυτοπεποίθηση στην επικοινωνία; – Διεκδικητικότητα

Η αντιμετώπιση των συναισθημάτων που έχεις καταπιέσει ή/και απορρίψει είναι απαιτητική — μπορεί να αισθάνεσαι εξαντλημένος/η μερικές φορές, αλλά δεν πειράζει. 

Να θυμάσαι να ξεκουράζεσαι και να χαλαρώνεις καθώς δουλεύεις για την προσωπική σου ανάπτυξη. 

Αυτή είναι η στιγμή να εστιάσεις στον εαυτό σου και στις ανάγκες σου, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάς να φροντίζεις τον εαυτό σου στην πορεία. 

Βάλε Εσένα σε Προτεραιότητα!

Ακολουθούν πέντε συμβουλές που θα σε βοηθήσουν να βελτιώσεις τη συναισθηματική σου ωριμότητα:

1. Νοοτροπία ανάπτυξης

Η νοοτροπία ανάπτυξης είναι ζωτικής σημασίας όταν θέτεις και εργάζεσαι προς την επίτευξη των στόχων σου, επειδή καλωσορίζει την απαραίτητη μάθηση και βελτίωση για την πρόοδο. 

Εστίασε στη συνεχή αυτοβελτίωση και ανάπτυξη, αντί να επικεντρώνεσαι στις αποτυχίες, τα λάθη και τις ελλείψεις.

• Γράψε κάθε μέρα 10 θετικά που συνέβησαν, είτε έκανες εσύ κάτι που νιώθεις περηφάνεια, είτε μια όμορφη στιγμή που παρατήρησες (η πανέμορφη ανατολή).

Γιατί "κολλάει" το μυαλό σου στα αρνητικά

2. Θέσε υγιή όρια

Οι φίλοι και η οικογένειά σου θα μπορούσαν να έχουν τη συνήθεια να ξεπερνούν τα όριά σου και να σε κάνουν να νιώθεις άβολα, αλλά μπορείς να περιορίσεις αυτή τη συμπεριφορά στο μέλλον. 

Αρχικά, είναι ξεκάθαρα τα όριά σου;

Ή περιμένεις να καταλάβουν μόνοι τους αυτό που θέλεις ή δεν θέλεις;

Σταμάτα να είσαι το "καλό παιδί" (people-pleaser)

Θέσε υγιή ξεκάθαρα όρια που σε κρατούν ηρεμη/ο, ισορροπημένη/ο και σε κάνουν να νιώθεις ασφαλής.

Το να παραμένεις σταθερή/ος με αυτά τα όρια είναι σημάδι συναισθηματικής ωριμότητας, επειδή σέβεσαι τα συναισθήματά σου υπερασπιζόμενή/ος τον εαυτό σου.

5 Βήματα για να θέσεις υγιή (& ευγενικά) όρια

3. Κατανόησε τα συναισθήματά σου

Για να έχεις υψηλή συναισθηματική ωριμότητα, είναι απαραίτητο να κατανοείς τα συναισθήματά σου και να κάνεις χώρο γι’ αυτά.

Ναι, είναι πιο εύκολο να το λες, παρά να το κάνεις. 

Η ευαλωτότητα είναι τρομακτική, αλλά η αναγνώριση των συναισθημάτων σε βοηθά να τα διαχειρίζεσαι πιο ώριμα. 

Εδώ, δεν εννοώ ότι έχεις την ετοιμότητα να επεξεργάζεσαι τα συναισθήματά σου κάθε στιγμή της μέρας (είναι μια μεγαλύτερη διαδικασία που συνήθως γίνεται στη θεραπεία), αλλά τουλάχιστον τα βλέπεις χωρίς να τα καταπιέζεις, ρυθμίζεις την έντασή τους, και αποφασίζεις εσύ πότε είναι η κατάλληλη ώρα να δουλέψεις μαζί τους.

Πως θα ανακουφίσεις γρήγορα το άγχος και τα συναισθήματά σου - Ασκήσεις ρύθμισης

Όταν καταλάβεις τι σε κάνει να θυμώνεις, να λυπάσαι ή να ενθουσιάζεσαι, μπορείς να το χρησιμοποιήσεις προς όφελός σου, αντί να αντιδράς με την πρώτη ένδειξη αρνητικότητας.

Αναρωτήσου τι σε κάνει να θυμώνεις ή να νιώθεις άβολα και γιατί.

Η Δύναμη της Ευαλωτότητας

4. Ανάλαβε την ευθύνη για τα λάθη σου

Είναι απόλυτα βέβαιο ότι θα κάνεις λάθη.

Ο τρόπος που διαχειρίζεσαι αυτά τα λάθη και αναλαμβάνεις την ευθύνη έχει μεγαλύτερη σημασία όταν προσπαθείς να είσαι συναισθηματικά ώριμος. 

Την επόμενη φορά που θα κάνεις ένα λάθος, ζήτησε συγγνώμη για το λάθος σου χωρίς να δικαιολογηθείς. 

Δες κάθε λάθος ως μια ευκαιρία μάθησης για να διευρύνεις τις δεξιότητές σου και να μάθεις περισσότερα για τον εαυτό σου.

Δεν σε ορίζουν τα λάθη σου

5. Βρες ένα πρότυπο

Ακόμη κι αν οι γονείς σου ήταν συναισθηματικά ανώριμοι και όχι ιδιαίτερα θετικά πρότυπα για σένα καθώς μεγάλωνες, άλλοι γύρω σου θα μπορούσαν να γίνουν μέντορές σου καθώς βελτιώνεις τη συναισθηματική σου ωριμότητα. 

Σκέψου ένα αγαπημένο σου πρόσωπο, έναν συνάδελφο ή έναν έμπιστο φίλο να είναι το πρότυπό σου.

Παρατήρησε πως διαχειρίζονται δύσκολες καταστάσεις και πως σέβονται τα συναισθήματά τους.

Θα μπορούσε να σε εμπνεύσει να συνεχίσεις να δουλεύεις για να αναπτύξεις την ωριμότητά σου.

Ο δρόμος προς τη συναισθηματική ωριμότητα

Το να είσαι συναισθηματικά ώριμος δεν συμβαίνει όταν φτάσεις σε μια συγκεκριμένη ηλικία.

Είναι κάτι για το οποίο πρέπει να δουλεύεις καθημερινά.

Αλλά τώρα που καταλαβαίνεις τι σημαίνει συναισθηματική ωριμότητα, μπορείς να μάθεις να σταματάς να καταπιέζεις τα συναισθήματά σου και να φοβάσαι την ευαλωτότητα. 

Η ανατροφή σου μπορεί να σε δίδαξε ότι η έκφραση συναισθημάτων είναι κάτι κακό που οδηγεί σε σύγκρουση, αλλά δεν είναι. 

Μην ντρέπεσαι ποτέ για αυτό που νιώθεις. 

Τα συναισθήματά σου έχουν αξία, και όσο περισσότερο ωριμάζεις, τόσο περισσότερο τα αποδέχεσαι, μαζί με την ολότητα του εαυτού σου.

Αυτό το ταξίδι θα είναι δύσκολο στην αρχή, αλλά θα γίνει πιο εύκολο με τον καιρό - και σου υπόσχομαι ότι αξίζει την ενέργειά σου.

Με αγάπη,

Μαρία

Disclaimer: Οι πληροφορίες που παρέχονται παραπάνω, προορίζονται αποκλειστικά για ενημερωτικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς και δεν υποκαθιστούν συμβουλές, διάγνωση ή θεραπεία σχετικά με ιατρικές ή ψυχικές παθήσεις. Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτόν τον ιστότοπο ή οποιοδήποτε σχετικό περιεχόμενο δεν πρέπει να λαμβάνονται ως ιατρική ή ψυχιατρική συμβουλή. Πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν λάβετε οποιεσδήποτε αποφάσεις που σχετίζονται με τη σωματική ή ψυχική σας υγεία.