9 τρόποι να αντιμετωπίσεις την τελειομανία

Εκ πρώτης όψεως, η τελειομανία μπορεί να φαίνεται κάτι καλό  – η προσοχή στη λεπτομέρεια και η υψηλές επιδόσεις είναι καλές, σωστά;

Λοιπόν, όχι απαραίτητα.

Η τελειομανία μπορεί να γίνει εμπόδιο στην επίτευξη των στόχων σου.

Για παράδειγμα, θέλεις να ξεκινήσεις κάτι καινούργιο, αλλά χρειάζεσαι πολύ χρόνο γιατί:
•    Ψάχνεις τον τέλειο τρόπο,
•    Την τέλεια περίοδο να το ξεκινήσεις,
•    Σκέφτεσαι πως θα το οργανώσεις καλύτερα κτλ.

Μήπως βλέπεις ότι σπαταλάς πολύ χρόνο για να αποφασίσεις να ξεκινήσεις ένα project, το ξεσκαρτάρισμα της ντουλάπας, μια συζήτηση, γιατί θέλεις να είναι τέλειο;

Μπορείς να δεις πως αυτό δεν είναι χρήσιμο, και σε εμποδίζει να προχωρήσεις και να έχεις επιτυχία;

Η τελειομανία είναι ένα χαρακτηριστικό προσωπικότητας που σχετίζεται με την προσπάθεια κάποιου να είναι αψεγάδιαστος και συχνά περιλαμβάνει επίκριση απέναντι στις ατέλειες (Flett & Hewitt, 2002).

Κανείς δεν είναι τέλειος  και όλοι το ξέρουμε.

Αλλά οι περισσότεροι από εμάς εξακολουθούμε να επιθυμούμε να αριστεύσουμε σε ορισμένους τομείς στη ζωή μας. Η προσπάθεια να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε είναι μια θετική ποιότητα που μπορεί να οδηγήσει σε επιτυχία και ολοκλήρωση.

 Όμως, υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο να προσπαθείς για το καλύτερο δυνατό και το να είσαι τελειομανής.

 Και οι δύο τύποι ανθρώπων θέλουν να πετύχουν.

Ωστόσο, οι άνθρωποι που στοχεύουν σε υψηλές επιδόσεις παρακινούνται από το να κάνουν το καλύτερο δυνατό, ενώ οι τελειομανείς παρακινούνται από τον φόβο ότι τίποτε δεν είναι αρκετά καλό και παραλύουν στην ιδέα της αποτυχίας.

Μήπως είσαι τελειομανής;

Διάβασε παρακάτω τα χαρακτηριστικά των τελειομανών και δες αν βρίσκεσαι κι εσύ στην κατηγορία:

● Σκέφτονται «Όλα ή Τίποτα»

 Σύμφωνα με έναν τελειομανή, τα πάντα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν είτε ως τέλεια, είτε ως αποτυχίες. Ως εκ τούτου, παρατήρησε αν εντοπίζεις συνεχώς λάθη - ανεξάρτητα από το πόσο μικροσκοπικά είναι – και τείνεις να βλέπεις το όλο θέμα ως απογοήτευση.

● Θέτουν μη ρεαλιστικά πρότυπα

 Οι τελειομανείς μπορεί να έχουν εξαιρετικά υψηλά πρότυπα.

Ως αποτέλεσμα, μπορεί να κρίνουν τα πάντα μέσα από αυτά τα πρότυπα και να χαρακτηρίζουν σχεδόν τα πάντα ατελή. Σκέψου μήπως κι εσύ έχεις «άπιαστα» πρότυπα με τα οποία κρίνεις τους άλλους (και εσένα).

● Ανησυχούν υπερβολικά για την αποτυχία

 Οι τελειομανείς αγωνίζονται για την τελειότητα και ανησυχούν ότι θα αποτύχουν να φτάσουν τους στόχους τους. Επιπλέον, λόγω του σκεπτικού τους «όλα ή τίποτα» και των μη ρεαλιστικών προτύπων τους, είναι συχνά δύσκολο για αυτούς να επιτύχουν το καλύτερο που μπορούν.

● Γίνονται στενόμυαλοι

Όταν οι τελειομανείς ανησυχούν ότι θα αποτύχουν σε κάτι, όλα τα άλλα μπορεί να γίνουν ασήμαντα.

● Εστιάζουν μόνο στα αποτελέσματα

 Οι τελειομανείς επικεντρώνονται στα αποτελέσματα, και μπορεί να αγνοήσουν κάθε κομμάτι του ταξιδιού τους, εάν δεν καταφέρουν να επιτύχουν τους στόχους τους.

● Έχουν την τάση για υπερβολική κριτική

 Οι τελειομανείς τείνουν να κρίνουν και να επικρίνουν τον εαυτό τους και τους άλλους λόγω των αδικαιολόγητα υψηλών προτύπων τους.

● Δυσκολεύονται με την κριτική

 Οι τελειομανείς μπορεί να δυσκολεύονται όταν τους ασκούν κριτική και να γίνονται αμυντικοί, αντί να τη βλέπουν ως ευκαιρία για αυτο-βελτίωση.

● Έχουν τάση για Αναβλητικότητα και Αποφυγή

 Οι τελειομανείς μπορεί να χρονοτριβούν εάν δεν αισθάνονται απολύτως έτοιμοι να παράγουν το τέλειο αποτέλεσμα με το οποίο θα ήταν ικανοποιημένοι.

Αναβλητικότητα Τέλος!

Ομοίως, η εκμάθηση νέων δεξιοτήτων ή η βελτίωση των υπαρχουσών μπορεί να είναι απογοητευτική, εάν δεν πετύχουν γρήγορα την τελειότητα. Ως εκ τούτου, είναι πιθανό να εγκαταλείψουν τέτοιες επιδιώξεις νωρίς, και να αποφύγουν συγκεκριμένες εργασίες λόγω υπερβολικού φόβου αποτυχίας.

Φοβάσαι την αποτυχία;

Πώς μας επηρεάζει η τελειομανία;

Η προσπάθεια για να πετύχουμε το καλύτερο δυνατό μπορεί να μας βοηθήσει να αισθανόμαστε επιτυχημένοι, ευτυχισμένοι και ολοκληρωμένοι.

Ωστόσο, η τελειομανία μπορεί να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Γιατί;

Επειδή η συνεχής προσπάθεια για τελειότητα μπορεί να οδηγήσει σε:

• Χρόνιο στρες και άγχος
• Ευερεθιστότητα
• Κόπωση
• Αϋπνία
• Συναισθηματικές εκρήξεις
• Απώλεια της λίμπιντο
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Φόβος επίκρισης, απόρριψης
• Αίσθηση δυσαρέσκειας με την εξέλιξη της ζωής μας
• Κατάθλιψη
  

Πώς να ξεπεράσεις την τελειομανία;

Η τελειομανία μπορεί να κυριεύσει τη ζωή μας και να μας κάνει ανήσυχους και μίζερους. Ευτυχώς, όμως, είναι κάτι που μπορούμε να ξεπεράσουμε.

Παρακάτω σου προτείνω μερικούς απλούς τρόπους που θα σε βοηθήσουν.

1. Καλλιέργησε περισσότερη επίγνωση

Το πρώτο βήμα για να ξεπεράσεις την τελειομανία είναι να συνειδητοποιήσεις τις σκέψεις και τάσεις τελειομανίας.

Αφιέρωσε λίγο χρόνο για να κάνεις μια παύση και δώσε προσοχή στα μοτίβα σκέψης σου γύρω από την τελειομανία π.χ. «Πρέπει να είμαι τέλεια για να αρέσω».

Μπορείς ακόμη και να προσπαθήσεις να γράψεις αυτές τις σκέψεις, για να τις κατανοήσεις καλύτερα.

Μόλις καταλάβεις πώς επιτρέπεις στην τελειομανία να κυριαρχήσει στη ζωή σου, θα είσαι πιο ικανή/ος να αλλάξεις τον εσωτερικό διάλογό σου.

Σε αυτό το σημείο, προσπάθησε να παρατηρήσεις τη σκέψη σου, χωρίς να ταυτίζεσαι.

Ένας απλός τρόπος για να αποφύγεις να ταυτιστείς με τη σκέψη σου είναι να πεις «Παρατηρώ ότι σκέφτομαι ότι πρέπει να είμαι τέλεια για να αρέσω στους άλλους».

Αρνητικές Σκέψεις: Πως να Τις Μετατρέψεις σε Ευκαιρίες

2. Εστίασε στα θετικά
 

Το να θέλουμε τα πάντα να είναι τέλεια σημαίνει ότι έχουμε την τάση να προσηλωνόμαστε στα αρνητικά κομμάτια της δουλειάς μας ή του εαυτού μας.

 Ωστόσο, είναι σημαντικό να κάνουμε μια συνειδητή προσπάθεια να αναγνωρίσουμε και τα θετικά.

Όταν εντοπίζεις κάτι για το οποίο δεν νιώθεις αρκετή ικανοποίηση, προκάλεσε τον εαυτό σου να εντοπίσει τρία πράγματα που εκτιμάς.

Δεν χρειάζεται να έχουν σχέση με την αρνητική σκέψη, απλώς προπονείς το μυαλό σου να μετατοπίζει την προσοχή σε κάτι θετικό.

Για παράδειγμα, «Είμαι κακή μαγείρισσα»

1. Είμαι καλή στην οργάνωση
2. Είμαι υποστηρικτική με τους φίλους μου
3. Είμαι υπεύθυνη

Μην ξεχνάς ότι η αλλαγή εστίασης στα θετικά είναι μια δεξιότητα η οποία, όπως κάθε άλλη, θέλει πρακτική. Κάθε φορά που εστιάζεις στα θετικά ενισχύεις αυτή τη δεξιότητα!

Νιώθεις σαν Απατεώνας; Το Σύνδρομο του Απατεώνα

3. Επίτρεψε στον εαυτό σου να κάνει λάθη

Όταν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να κάνει λάθη, μπορούμε να δούμε ότι δεν έρχεται το τέλος του κόσμου όταν αποτυγχάνουμε.

Τα λάθη είναι ευκαιρίες για να μάθεις, να αναπτυχθείς και να τα πας καλύτερα.

Είναι απόδειξη ότι προσπαθείς!

Ένας τρόπος για να το εξασκήσεις είναι να ξεκινήσεις ένα νέο χόμπι στο οποίο πιθανότατα δεν θα είσαι καλή στην πρώτη προσπάθεια.

Αντί να προσπαθείς να είσαι «τέλεια/ος» σε αυτό, εστίασε στην απόλαυση της δραστηριότητας, και σιγά σιγά θα μάθεις πώς να βελτιώνεσαι.

Αυτό που μπορεί να διαπιστώσεις είναι ότι τα λάθη είναι απαραίτητα για να φτάσεις εκεί που θέλεις!

«Το μόνο πραγματικό λάθος, είναι αυτό από το οποίο δεν μαθαίνουμε κάτι.» John Powell

Δεν σε ορίζουν τα λάθη σου

4. Θέσε ρεαλιστικούς στόχους

Οι τελειομανείς τείνουν να θέτουν στόχους που δεν είναι ρεαλιστικοί, λόγω υψηλών προτύπων (high standards!).

Ένας τρόπος για να αφήσεις την τελειομανία στην άκρη είναι να θέσεις κάποιον στόχο που είναι ρεαλιστικός και επιτεύξιμος.

Για παράδειγμα, είναι ρεαλιστικό να θέσεις έναν στόχο να αποταμιεύσεις 1.000 ευρώ σε δύο μήνες, εάν ο μισθός σου είναι 800 ευρώ;

Τι θα ήταν ρεαλιστικό για σένα;

Τροποποίησε τον στόχο σου και σχεδίασε τη διαδρομή ανάλογα.

Θα νιώθεις πολύ λιγότερο άγχος και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για την ικανότητά σου να πετύχεις τους στόχους σου όταν είναι ρεαλιστικοί και απαιτητικοί με υγιή τρόπο.

Φέτος θα πετύχεις τους στόχους σου!

5. Μάθε να δέχεσαι κριτική

Οι άνθρωποι που είναι τελειομανείς τείνουν να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση επειδή παίρνουν την κριτική προσωπικά.

Ωστόσο, η εποικοδομητική κριτική που μπορεί να μας βοηθήσει να μάθουμε και να αναπτυχθούμε είναι σημαντική.

Προσπάθησε να αναγνωρίσεις ότι η υγιής κριτική μπορεί να είναι χρήσιμη, και είναι αποδεκτή γιατί μπορεί να σου επιτρέψει να τα πας καλύτερα.

• Πότε μια εποικοδομητική κριτική σε βοήθησε να βελτιωθείς;
• Θυμάσαι κάποιον προπονητή, δάσκαλο ή φίλο που σου είπε κάτι και σε ώθησε ή να αλλάξεις κάτι;
  

6. Μείωσε την πίεση που ασκείς στον εαυτό σου
Να θυμάσαι ότι το άτομο που σε πιέζει περισσότερο είσαι εσύ!

Δείξε ευγένεια στον εαυτό σου και προσπάθησε να εξασκηθείς στην αποδοχή και την αυτοσυμπόνια, αλλάζοντας τα μη ρεαλιστικά πρότυπα που έχεις θέσει για σένα.

Εάν εξακολουθείς να έχεις κίνητρο και να κάνεις το καλύτερο δυνατό, θα τα πας μια χαρά.

Μπορείς να ξεκινήσεις με μια Δήλωση, όπως:

 «Είμαι πρόθυμη/ος να μάθω να αποδέχομαι τον εαυτό μου»
 «Είμαι έτοιμη/ος να απελευθερώσω την πίεση που ασκώ στον εαυτό μου»
 

Δεν υπάρχει "τέλειο", αλλά μπορούμε να είμαστε περήφανοι που κάνουμε το καλύτερο δυνατό.

Αυτοσυμπόνια - 4 ασκήσεις για σένα που δεν ξέρεις πώς να ξεκινήσεις

7. Εστίασε στην πρόοδο

Προσπάθησε να εστιάσεις στο να βρεις νόημα σε αυτό που κάνεις, αντί να προσπαθείς να το κάνεις τέλεια.

Αν κάτι μας φέρνει χαρά και σκοπό, τότε δεν έχει σημασία αν δεν έχει γίνει τέλεια.

Στην πορεία, βιώνουμε περισσότερη ολοκλήρωση όταν βρίσκουμε νόημα στις πράξεις μας.

Δοκίμασε να απολαύσεις μια απλή δραστηριότητα, εστιάζοντας στη μικρή πρόοδο και όχι στο αποτέλεσμα.

Για παράδειγμα, πλύνε τα πιάτα αργά, δες αν μπορείς να απολαύσεις τη διαδικασία και επικεντρώσου μόνο στο ένα ποτήρι που πλένεις.

Μετά, κάνε το ίδιο στο επόμενο.

8. Μη χρονοτριβείς

Οι τελειομανείς είναι διάσημοι αναβλητικοί!
Δίνουν στον εαυτό τους μια δικαιολογία να χαλαρώσουν όταν δεν μπορούν να διασφαλίσουν ότι η δουλειά τους θα γίνει τέλεια. Μακροπρόθεσμα, αυτό μπορεί να γίνει πιο αγχωτικό και μη βοηθητικό.

Δοκίμασε να κάνεις ένα μικρό βήμα για να ξεκινήσεις ένα μικρό project.

Αντί να σκέφτεσαι πόσο θα σου πάρει να φτιάξεις την ντουλάπα σου, ξεκίνα απλά.

• Σχεδίασε τι χρειάζεσαι να κάνεις.
• Φτιάξε μόνο ένα συρτάρι.
• Φτιάξε μια κούτα για δωρεές.

Η αρχή είναι πάντα πιο δύσκολη, αλλά ακόμη και ένα πρόχειρο σχέδιο, ένα μικρό βήμα είναι καλύτερο από το τίποτα.

Θυμήσου ότι δεν πειράζει αν η δουλειά σου δεν είναι τέλεια με την πρώτη προσπάθεια ή το πρώτο σχέδιο και κάνε τη χάρη στον εαυτό σου να συνεχίσει.

Αναβλητικότητα Τέλος!

9. Κόψε τις αρνητικές επιρροές

Είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε επίσης πως πράγματα όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η τηλεόραση και οι ταινίες, τα βιβλία ή τα podcast μπορούν να ενισχύσουν την τελειομανία.

Θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί σχετικά με το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προωθούν την τελειομανία μας.  

Πως σταμάτησα να συγκρίνω αρνητικά τον εαυτό μου με τους άλλους

Εάν επιλέξεις να περιορίσεις αυτά τα κανάλια ή να τα διαγράψεις εντελώς, θα σε βοηθήσει σημαντικά να κατευνάσεις την τελειομανία.

Άτομα που έχουν υπερβολικές απαιτήσεις, ειδικότερα εκείνοι που είναι πολύ κοντά μας, μας επηρεάζουν ώστε να τείνουμε στην τελειομανία.

Όμως...κανείς δεν είναι τέλειος, και ποτέ δεν θα γίνει.

Σκέψου μήπως έχεις κάποιους ανθρώπους που σε επηρεάζουν τόσο, που ενδυναμώνεται η τάση τελειομανίας σου;

Ας το παραδεχτούμε - δεν μπορούμε να είμαστε τέλειοι.

Η επιθυμία μας για υψηλές επιδόσεις μπορεί να μας ωθήσει να πετύχουμε το καλύτερο που μπορούμε.

Ωστόσο, όταν θέτουμε ανέφικτους στόχους και υπερβολικά υψηλά πρότυπα που δεν μπορούμε να φτάσουμε, μπορεί να παγιδευτούμε σε έναν φαύλο κύκλο τελειομανίας, και να αρχίσουμε να αισθανόμαστε άγχος και να χάσουμε την αυτοπεποίθησή μας.

Ευτυχώς, υπάρχουν πολλοί τρόποι να ξεπεράσουμε την τελειομανία!

Έτσι, όλοι μπορούμε να αποτρέψουμε την τελειομανία από το να κλέψει τη χαρά από τα επιτεύγματά μας, και να είμαστε ικανοποιημένοι με το ποιοι είμαστε, ολόκληροι, με τις ατέλειές μας.

Θα μπορούσες να περιμένεις μέχρι του χρόνου τέτοια εποχή για να ξεκινήσεις ενώ ψάχνεις, σχεδιάζεις και μαθαίνεις, ή μπορείς να ξεκινήσεις τώρα πριν νιώσεις έτοιμη, και σε ένα χρόνο να έχεις μια τεράστια βιβλιοθήκη εμπειριών!

Η δράση είναι το αντίδοτο στον φόβο γιατί η δράση δημιουργεί πρόοδο και ανάπτυξη.

Σταμάτα να σκέφτεσαι και να σχεδιάζεις, να προετοιμάζεσαι χωρίς τέλος.

Ήρθε η ώρα να ξεκινήσεις!

Με αγάπη,

Μαρία

Disclaimer: Οι πληροφορίες που παρέχονται παραπάνω, προορίζονται αποκλειστικά για ενημερωτικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς και δεν υποκαθιστούν συμβουλές, διάγνωση ή θεραπεία σχετικά με ιατρικές ή ψυχικές παθήσεις. Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτόν τον ιστότοπο ή οποιοδήποτε σχετικό περιεχόμενο δεν πρέπει να λαμβάνονται ως ιατρική ή ψυχιατρική συμβουλή. Πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν λάβετε οποιεσδήποτε αποφάσεις που σχετίζονται με τη σωματική ή ψυχική σας υγεία.